Gaur goizean egin dute Bilboko Bidebarrieta Liburutegi Nagusian 2018ko Kimikaren Egunaren Ospakizun Ofiziala. Kimikaren eta Gizartearen Foroak antolatu du, Bilboko Udalarekin eta Enpresa Kimikoen Euskal Elkartearekin batera, eta erkidegoko gobernuko agintariek parte hartu dute.

Inaugurazioan izan dira Cristina Uriarte, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura sailburua; Xabier Ochandiano, Bilboko Udaleko Ekonomiaren Garapen, Merkataritza eta Enplegu zinegotzia; Angela Fernández, Kimika Enpresen Euskal Elkarteko (AVEQ Kimika) presidentea; eta Carlos Negro, Kimika eta Gizarte Foroko presidentea.

“Ziur aski, Bilboren historia ez zen berdina izango industriarik eta kimikarik gabe”, Xabier Ochandianok adierazi duenez. “Bilbon sektore horrek gure gizartean eta jasangarritasunerako duen garrantziaz jabetzen garela” berretsi du zimegotziak.
“Bilbo beti egon da kimikarekin lotuta, azken finean, labe garai bat burdin oxidoa lortzeko modu bat delako”, Angela Fernandezek gogorarazi duenez. Bere hitzetan, “zientzia gure industriaren eta industriaren oinarria da, gizartearen ongizatearen oinarria”.

Kimikaren Egunaren helburua zientzia eta industria kimikoaren zabalkundea bultzatzea da eta gizartea sentsibilizatzea bizi kalitatea hobetzeko egiten duen ekarpenaz, horrela haren garapenean lagunduz. Bestea alde batetik, produktu, aplikazio eta teknologia berriak sortzeari dagokionez, kimikaren aurrerapenak eta horiek gizartearen ongizatearen hobekuntzan duten eragina ezagutzera ematea da Kimika eta Gizartea Foroaren lehentasunezko helburuetako bat da.

“Kimikak eta bere industriak funtsezko zeregina dute NBEk 2030 Agendarako aldarrikatu zituen Garapen Jasangarriko Helburu gehienak lortzeko”, azpimarratu zuen Carlos Negrok. “Ildo horretan, nabarmendu behar da Nazio Batuen Batzar Nagusiak Elementu Kimikoen Taula Periodikoaren Nazioarteko Urtea izendatu duela 2019a. Eta hori funtsezko zientziek, eta bereziki, kimikak, Garapen Jasangarrirako 2030 Agenda aplikatzeko estatu kideek dituzten erronka askori irtenbideak emateko betetzen duten funtsezko eginkizuna aitortzeko modu bat dela”, Kimika eta Gizarte Foroko presidentearen arabera.

Aintzatespen profesionala, zientifikoa eta akademikoa

Kimikaren Eguna aintzatespen profesional, zientifiko eta akademikoko hainbat sari emateko esparrua da. Hamaseigarren edizio honetan, Espainiako Kimikarien Elkargo Ofizialen Kontseilu Nagusiaren 2018ko Bikaintasun Kimikoaren Saria eta Espainiako Kimikari eta Ingeniari Kimikoen Elkarte Nazionalaren 2018ko ANQUE Saria banatu dira.

Bikaintasun Kimikoaren Saria 2018

Espainiako Kimikarien Elkargo Ofizialen Kontseilu Nagusiaren Bikaintasun Kimikoaren Sariak pertsona fisiko edo juridikoak aintzatesten ditu, arlo korporatibo, profesional, kudeatzaile edo sozialean egindako merezimenduengatik, Kimikaren esparru orokorraren barruan. 2018ko Bikaintasun Kimikoaren Saria Rosa María Menéndez López zientzialariari eman zaio, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) presidenteari. Saridunak “zientziaren eta, bereziki, kimikaren defentsan egindako ibilbide profesional eredugarri eta bikaina” aitortu nahi izan dute.

Halaber, Kontseiluak nabarmendu nahi du sariak gizonak gehiengoa diren lan eremuan nabarmentzen den emakume baten meritua eta balioa aitortzen dituela. Era berean, 2018ko Bikaintasun Kimikoaren Sariak Rosa María Menéndez Lópezi aitortzen dio “bere ibilbide profesional luzean aurre egin zien erronketara sinesgarritasunez, lanez, ilusioz eta arrakastaz egokitzeko duen gaitasun eta aldakortasun izugarria”.

Antonio Macho Senra Espainiako Kimikarien Elkargo Ofizialen Kontseilu Nagusiko dekano presidenteak saritua zoriondu du eta, adierazi du, Rosa María Menéndez López oso garrantzitsua dela bere kimika lanbideari lotutako alderdi guztietan. Bere ustez, bere hautaketak ospe handiagoa ematen dio Bikaintasun Kimikoaren Sariari. “Nazioartean ospe handia duen ikertzaile bikaina da, zientziarako eta gure gizarterako ekarpen oso baliotsuak egiten dituena. Izan ere, bederatzi patente ditu bere lan berritzailearen ondorioz. Era berean, kudeatzaile garrantzitsu gisa nabarmentzen da”, Antonio Macho Senrak azaldu duenez.

ANQUE Saria 2018

Urteko ANQUE Saria Espainiako Kimikari eta Ingeniari Kimikoen Elkarte Nazionalak 2007an sortutako sari bat da, elkartearen alde egindako jarduera nabarmenagatik, saria jasotzeko merezimenduak egin dituzten elkartekideen maila korporatibo edo profesionala aintzatesteko. 2018ko ANQUE Saria Helena Herrerori eman zaio, HPko presidente eta kontseilari delegatua da Espainian eta Portugalen.

Helena Herrero Hewlett Packardeko presidente eta kontseilari delegatua da Espainian eta Portugalen, 2012tik. Naturgyko Administrazio Kontseiluko kidea da eta I+E Innovación España Fundazioko burua. Berrikuntzarako Cotec Fundazioaren eta Gironako Princesa Fundazioaren patronoa ere bada. Espainiako Merkataritza Ganberako kidea da, eta APDren Kontseilu Errektoreko eta CEOEren Enpresa Ekintzako Kontseiluko kidea. Amcham-eko presidenteordea, American Business Council-eko eta Consejo España-AEB Fundazioko Zuzendaritza Batzordeko kidea da. Era berean, IESEren Batzorde Betearazleko, Junior Achievement-en Patronatuko eta Artezkaritza Kontseiluko kidea da, baita Meatzaritza Metaliko eta Metalurgikoko Atlantic-Cooper Katedraren Jarraipen Batzordeko eta Netmentora Madrideko Zuzendaritza Batzordeko kidea ere. Byte aldizkariak “Urteko pertsona ospetsu” izendatu du. Ejecutivos aldizkariak zein FEDEPEk “2013 urteko exekutibo” izendatu zuten. Hotaz gain, Madrid Woman Week Fundazioak “2015eko Emakume Zuzendariaren Saria” eman zion. Azkenik, Profesionaltasunaren Saria eman zion Valentziako Enpresa eta Profesionalen Elkarteak (EVAP).

Helena Herrero Kimikan lizentziatua da eta Kudeaketako graduondoko ikasketak ditu INSEADen eta IESEn.
Ernesto Castañeda Espainiako Kimikari eta Ingeniari Kimikoen Elkarte Nazionaleko presidenteak aurkeztu du.

Plastikoak: ekonomia zirkularrago baterako irtenbide ugari

2018ko Kimikaren Egunaren ospakizunean, kimikak ekarritako aurrerapen bati aipamen berezia egin nahi izan diote: plastikoari, alegia. Izan ere, aplikazio ugari ditu eta gaur egungo beharrak ingurumenaren babesarekin orekatzea ahalbidetzen du. Material sorta zabala da, gure bizitza garbiagoa, errazagoa, seguruagoa eta atseginagoa izan dadin erabiltzen dena. Material baliotsua da, eta ondo erabili behar da.

2018ko Kimikaren Egunean, Anne Chloé Devic Industria Kimikoaren Europako Kontseiluko (CEFIC) eta SusChem Europako Innovation Managerrak parte hartu du. “Plastikoa, Ekonomia Zirkular baterako eraldaketan funtsezkoa” izenburuko hitzaldia eman du horrek. Eta Ignacio Marco Plastics Europe Iberiako zuzendari nagusiak “Jasangarritasuna berrikuntzaren bidez bultzatzen dute plastikoek” hitzaldia eman du.

Aurkezpenean, CEFICeko eta SusChem Europako Berrikuntza zuzendariak ekonomia zirkular bateko plastikoentzako berrikuntza kimikoak zehaztu ditu. Berrikuntza horiek honako hauek dira: diseinu bidezko zirkulartasuna, materialaren diseinua bera, material baten bizitza luzatzea erresistenteagoa eginez edo jarraipena egiteko etiketa adimendunak erantsiz; birziklapenagatiko zirkulartasuna, birziklatutako plastikoetan balioa sortzen duten birziklatze teknologiak garatzea barne hartuta; eta hondakin plastikoen korronte desberdinen birziklatze kimikoa. Azken berrikuntza horren barruan egongo lireteke: “plastikoetatik erregaietara” eta “plastikoetatik plastikoetara” arteko bilakaera edo biodegradazio kontrolatua; eta bioplastikoak barne hartzen dituen ordezko lehengaien zirkulartasuna, nahasketa batetik abiatuta fabrikatutako plastikoak eta isurketa gasetan oinarritutako plastikoak barne hartuta, hala nola CO2 edo CO.

Ignacio Marco PlasticsEurope Iberiako zuzendari nagusiak azpimarratu duenez, “Europan kontsumitzen den petrolioaren eta gasaren %4-6 baino ez da erabiltzen material plastikoak ekoizteko”. Marcok plastikoen Europako industriaren funtsezko datuak aurkeztu ditu. Industria horretan sartzen dira, besteak beste, lehengaien ekoizleak, transformatzaileak eta plastikoentzako makineriaren fabrikatzaileak, aplikazio bakoitzerako material desberdin ugaritan eragiten dutenak. “Plastikoarena sektore berritzaileenetakoa da”, Marcoren esanetan. “Plastikoek ontzi jasangarriak ematen dituzte, elikagai galkorrak denbora luzeagoan babesten eta zaintzen dituztenak, elikagaien hondakinak eta kontserbagarrien beharra murrizten dutenak eta elikagaien zaporea eta balio nutrizionala mantentzen dutenak”, gaineratu du PlasticsEurope Iberiako zuzendari nagusiak.

Beste esparru batean, azpimarratzekoa da eraikuntza jasangarria eta adimenduna. “Plastikoa isolatzen duten materialek 250 aldiz energia gehiago aurrezten dute horiek fabrikatzeko baino”, Marcok adierazi duenez. Horrek plastikoen paradoxa azaldu du: “zenbat eta plastiko gehiago erabili, orduan eta energia gehiago aurreztuko dugu”. Marcok mugikortasunaren sektorea ere aipatu du adibideen artean, plastikoek berrikuntza gidatu dutelako eta segurtasun, teknologia, erosotasun eta diseinu gehiago ahalbidetzen dutelako. “Boeing 787 ‘Dreamliner’ delakoa %50eraino arintzen dute teknologia handiko konpositeek. Erregai asko aurrezteko aukera ematen du horrek”, esan duenez. Aparteko aipamena merezi dute aplikazio berritzaileek, hala nola, hidrogel tantatxoz osatutako erretina sintetikoak, urez osatutako polimero bigun eta malguak (%90) eta Oxfordeko Unibertsitateak garatu duen zelula mintzaren proteina biologikoek.

“Plastikoekin irtenbide teknologiko asko aurki ditzakegu, epe labur, ertain eta luzera ekonomia zirkularragoa egiteko”, laburbildu du Devicek. “Plastikoak ez dira arazoa: gaizki kudeatutako hondakinak dira arazoa!”, nabarmendu du Marcok.

Zientzia eta industria, nahitaez batera

Carlos Negro Kimika eta Gizarteko Foroko presidenteak lagunduta, honako hauek itxi dute 2018ko Kimikaren Egunaren ospakizun ofiziala: Antonio Machok, Espainiako Kimikarien Elkargo Ofizialen Kontseilu Nagusiko lehendakariak; Agustín Martínek, Industriako CCOOko idazkari nagusiak; Pilar González Marcosek, Espainiako Kimikako Errege Elkartearen Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Ataleko idazkariak; Pilar Navarrok, Business Unitek, Fira Bartzelonako zuzendariak eta Expoquimiako zuzendari nagusiak; eta Estíbaliz Hernáezek, Eusko Jaurlaritzako Teknologia, Berrikuntza eta Lehiakortasuneko sailburuordeak.

Parte hartzaile guztiek azpimarratu dute zientzia eta, bereziki, kimika garatzeko lankidetza publiko pribatuaren beharra. Horretaz gain, ondoko hauek azpimarratu dituzte: emakumea zientzian eta erantzukizun postuetan sartzeko beharra eta komenigarritasuna, industriak herrialde baten garapenean duen funtsezko zeregina eta hark zientziarekin eta ikerketarekin duen elkarreraginaren beharra, industria politika baten beharra eta prestakuntzak etorkizunari bermeekin aurre egiteko duen garrantzi handia.

“Euskal Autonomia Erkidegoan, 170 milioi euroko I+G+b aurrekontua bikaintasuna eta merkatuarekiko hurbiltasuna eta espezializazioa sustatzera bideratzen dugu, betiere enpresetako I+G+b sailekin harremanetan, garapena errazteko”, Estíbaliz Hernáezek adierazi duenez. Era berean, industria kimikoak Euskadin ere lanpostuak sortzeko duen garrantziaz hitz egin du.