Ohore handia da niretzat COQIQeko Ohorezko Elkargokide izendatu izana, eta, hasteko, nire esker onik zintzoena adierazi nahi dut ezusteko izendapen honengatik.
Albistea jaso nuenean, institutuko kimikako nire irakaslearen oroitzapena etorri zitzaidan burura. Berak piztu zidan zientzia honi buruzko jakin-minaren txinparta, eta, beraz, lanbide zoragarri horretara gidatu ninduen. Bere grinak eta berotasunak kimika magia modu bat bezala ikusarazi zidaten, non ikusezinak bizitza hartzen duen eta gure mundua eraldatzen duen.
Euskal industria kimikoaren egoerari buruzko azterketa kopetilun bat plantea nezake, datu ugarirekin, baina ez naiz iritsi heldu naizen tokiraino nigandik espero zena egiten. Ez beldurtu, aukera hau aprobetxatu nahi dut eskerrak emateko, zoriondu eta aldarrikatzeko.
Artikulu honetan hausnarketa bat egin nahi dut kimikak gure gizartean duen garrantziari buruz eta urteetan zehar eskaini dizkigun onura ugariei buruz.
Kimika osasunaren arloan
Medikuntza modernoa irauli duten sendagaien garapenetik hasi eta gure eguneroko bizi-kalitatea hobetzen duten material berritzaileen sorkuntzaraino, kimika da gure aurrerapena bultzatzen duen motorra.
Kimikari esker, aurrerapen nabarmenak lortu ditugu gaixotasunen tratamenduan eta bizitzak salbatzen dituzten txertoen ekoizpenean. Garai zaharragoetara jotzen badugu, Kimika izan zen bere garaian aztertu zuena ura nola tratatu edateko modukoa izateko eta kutsatutako urarekin eta higiene ezarekin lotutako milaka heriotza saihesteko.
Ingeniaritza Kimikoak kloroaren ekoizpenetik tratamendu-instalazioetara modu eraginkor, iraunkor eta merkean nola eraman aztertu zuen. Esan dezakegu, diziplina hori gabe, gure bizi-itxaropena eta bizi-kalitatea oso desberdinak izango liratekeela.
Etorkizuneko erronkei aurre egiteko gakoa
Aurrekaririk gabeko erronka globalei aurre egiten diegun une honetan, onartu behar dugu kimikak funtsezko papera duela gure bizitzako ia alderdi guztietan, zeharkako ardatz gisa beste industria giltzarri batzuk lotuz: automobilgintza, biomedikuntza, nekazaritzako elikadura, energia.
Adibidez, kimika ezinbesteko zientzia da klima-aldaketaren aurkako borrokan, eta, horrela, etorkizun iraunkorragoa lortzea, CO2 isuriak minimizatzeko eta atzemateko teknologiak eskainiz.
Gainera, ekonomia lineal baten eredua ekonomia zirkular batera eraldatzen laguntzen du, non hondakinak baliabide bihurtzen diren, lehengai birjinekiko mendekotasuna murriztuz.
Ezin dugu ahaztu kimika iraultza energetiko berriaren oinarrian dagoela, erregai alternatiboen garapenari lagunduz, hidrogenoa etorkizun handiko alternatiba gisa hartuta.
Emakumeen lidergoa, kimikako berrikuntzarako katalizatzailea
Berriro ere sektorearen lorpenak azpimarratuz, ezin dut aipatu gabe utzi, pozgarria dela ikustea kimika emakumeek aurrerapen nabarmenak lortu dituzten eremua izan dela.
Gero eta emakume gehiagok hartzen dute lidergoa gure diziplinan, berrikuntza aberastuz eta pentsamendu-aniztasuna zabalduz. Inklusio hori funtsezkoa izan da, eta gaur egun ere bada zientziaren aurrerabiderako, baina, horrez gain, aipatutako premian ere laguntzen du, ideia eta ikuspegi berriak ekarriko dituzten talentu gazteen espektro zabalagoa erakartzeko.
Erreferentziazko sektorea I+G+Bn
Industria kimikoaren sektorea ere erreferente bat da berrikuntzan, berrikuntza sektore kimikoaren bihotza dela esatera ausartuko nintzateke.
Industria kimikoa Estatuko I+G+b industrialeko inbertsioaren %25 baino gehiago da. Funtsezkoa da espiritu berritzaile hori sustatzen jarraitzea, zientziaren, industriaren eta gizartearen arteko lankidetzaren alde eginez.
Eta ez dago lorpen bakar bat ere, ezta sektoreko meritu bakar bat ere, euskal enpresa kimikoei esleitu ezin zaiena. Euskadiko industria kimikoa modernoa, iraunkorra, eraginkorra, mundura irekia eta edozein merkatutan lehiatzeko gai dena da.
Euskadiko industria kimikoa ere indartsua da: BPG industrialaren %13 da, fakturazioaren %60 esportatzen du, 100 milioi euro inbertitu zituen 2020an pandemia betean (Euskadiko sektore ekonomiko guztien artean handiena), eta enplegua sortzen du, euskal industriaren %12. Eta garrantzitsuena, aberastasuna sortzen du lurraldean. Gure zientzia gure industriaren oinarria da, eta gure industria gure gizarte-ongizatearen oinarria.
Hala ere, erronka eta zailtasunei aurre egin behar die, hala nola kostu operatibo eta arautzaile handiei, batez ere ingurumenaren arloan, edo langileen eskaintzaren eta eskariaren arteko desorekari, beste askoren artean.
Ez dut beste sarituak zoriontzeko aukera pasatzen utzi nahi: Ohorezko Elkargokide emerituak, Elkargoarekin duten konpromisoagatik eta urteetan zehar kimikako profesionalen arteko lankidetzan egindako ekarpen baliotsuagatik, eta goraipatzeko moduko Gradu Amaierako Lanak aurkeztu dituzten ikasleak.
Zer esperientzia eta gaztetasun konbinazio ederra, talentuak lotua! Erreferenteak zarete, eta, institutuko nire irakasleaz oroitzean esan bezala, garrantzitsua da nork inspiratzen zaituen jakitea!
Zientzialari estimatuak, erronkak asko dira, baina kimikarekiko dugun grinak eta zientziarekiko dugun dedikazioak bide horretan gidatuko gaituzte. Konfiantza izan dezagun erronka horiek gainditzeko gaitasunean, eta jarrai dezagun etorkizun distiratsu eta jasangarri bat elkarrekin eraikitzen, sektore indartsu eta erresiliente batekin, non kimika txinparta izango den, aukeraz betetako etorkizun jasangarri baterako bidea argituko duena.
Amaitzeko, nire esker ona adierazi nahi dut berriro aitorpen honengatik. Berriz ere oroitzapenez ari naizela, esan dezaket jaso nuen lehenengoaren emozio eta ilusio bera sortzen didala, eta haur-literaturako lehiaketa bat irabazi zuen 10 urteko neskato bati buruz ari natzaizue.
Eskerrik asko zure arretagatik eta kimikarekiko konpromisoagatik!
Ángela Fernández Alonso
AVEQ-KIMIKAko lehendakaria
Ángela Fernández Alonso
AVEQ-KIMIKAko lehendakaria
COQIQeko Ohorezko Elkargokidea
